Brak is Beter!

Brakwatergebieden zijn natuurlijke overgangen tussen het zoete water van de rivier en het zoute water van de zee. Deze gebieden zijn van onschatbare waarde voor de natuur. De rivier 'sterft in de armen van de zee' en daardoor is er in deze gebieden van nature een grote voedselrijkdom. Voor vissen, vogels en zeezoogdieren zijn het dan ook zeer belangrijke foerageer- en opgroeigebieden en onderdeel van de internationale trekroutes van vissen en vogels. Juist de geleidelijke overgang tussen rivier en zee zorgt voor een grote biodiversiteit en helpt trekvissen te wennen aan het veranderende zoutgehalte.

Landschappelijk is brakwatergetijdengebied misschien wel het meest oorspronkelijke Nederlandse landschap: daar waar de rivieren traag meanderend tot stilstand kwamen in de zoute golven is ons land in feit ooit ontstaan. Eerst moerassig, gaandeweg steeds meer onder controle gebracht door dijken en afwatering. Door in een gebied een natuurlijke zoet-zout overgang toe te laten kan weer een fraai, ruig en dynamisch landschap ontstaan. Spannend en mooi voor buiten recreatie, van sportvissers tot natuurstruiners. Bovendien bieden zulke gebieden mogelijkheden voor schelpdierteelt en visserij en kunnen ze een rol spelen bij hoogwaterbescherming.

"Brakwatergebieden zijn zeer belangrijke natuurgebieden. Ze vormen een wezenlijke schakel in de internationale trekroutes van vissen en vogels. Nederland had veel van deze gebieden en heeft een belangrijke verantwoordelijkheid om deze gebieden weer te herstellen."

Johan van de Gronden, Directeur Wereld Natuur Fonds

Voordelen

Brakwatergebieden vormen een onlosmakelijke schakel in open rivier- en deltasystemen. Ze hebben een aantal voordelen:

De waterkwaliteit kan er tegen een stootje. Afgesloten gebieden zonder natuurlijke dynamiek zijn veel gevoeliger voor blauwalg en dergelijke.
Het zijn zeer rijke gebieden voor de natuur.
Het ondiepe voedselrijke estuarium is ideaal voor een rijke visstand, zowel op zee als op de rivier.
Het zijn de beste productiegebieden voor de mossel- en oesterteelt. Mosselen laten hun zaad vooral vallen in gebieden waar zoet water in het zoute stroomt.
Er is enorme potentie voor bijzondere vormen van recreatie en ze liggen vaak bij bestaande recreatiegebieden aan de kust.
Ze dragen bij aan de veiligheid. Brakwatergebieden zijn onderdeel van (half) open rivier- en deltagebieden. Deze bieden ruimte aan opslibbing met sediment, waardoor ze op langere termijn veiliger zijn dan harde oeververdedigingen.

Voorbeelden

Bijzondere voorbeelden van brakwatergetijdengebieden in Europa zijn:

Westerschelde en Oosterschelde.
Het estuarium van de rivier de Schelde en de zeearm de Oosterschelde. Mooie voorbeelden van brakwatergebieden maar elk met hun eigen problemen.
De Gironde, bij Bordeaux in Frankrijk.
Dit is het open estuarium van de rivieren de Garonne en de Dordogne. Hier is rijke natuur aanwezig met onder meer de enige steurpopulatie van West-Europa. Ook is er een goed ontwikkelde recreatie- en toerismesector.
La Donana in Zuid-Spanje.
Dit grote natuurgebied ligt ten zuiden van Sevilla in de delta van de Guadalquivir. Het is een gebied met bijzondere natuur en een grote recreatieve waarde.

Brak in Nederland

Van nature waren er veel brakke gebieden in het westen en noorden van Nederland. Het aantal is nu zeer beperkt. De Westerschelde en de Eems zijn de enige gebieden met een natuurlijke zoet-zout overgang. Ook de Nieuwe Waterweg is natuurlijk brak, het stadshart van Rotterdam kent getij. Voor vispassage is het hier echter nogal smal, zeker door de enorme zeeschepen die hier af en aan varen. Toch is dit nu de toegangspoort voor trekvissen.

Klik hier voor de Delta Talent Challenge.