BLOG: Van azuurblauw tot modderbruin

Via Delta Talent kregen drie studenten de kans om op 10 en 11 maart 2021 deel te nemen aan een tweedaagse over haaien en roggen in onze Noordzee. ARK Natuurontwikkeling en het Wereld Natuur Fonds organiseerden deze tweedaagse, in samenwerking met CAG consultants. Twee dagen vol met lezingen, de nieuwste inzichten en workshops met experts uit het internationale werkveld. Een mooie kans voor de studenten om zich onder te dompelen in de wereld van haaien en roggen en kennis te maken met bevlogen professionals uit het werkveld! Student Jordon Gijsbers schreef er een mooie blog over:

Van azuurblauw tot modderbruin

Al sinds ik een klein mannetje was, verwonder ik me over de zee en al het leven daarin. Ik  verzamelde alles wat ik tegenkwam: aangespoelde kwallen, krabbenpoten, schelpen en meer. Op mijn achttiende reisde ik naar de azuurblauwe zeeën van de tropen, waar ik tien jaar lang bleef plakken rond de eilanden van Indonesië. Ik werkte er als duikinstructeur. Ik zwom over koraalriffen met vriendelijke zee-reuzen zoals manta-roggen en walvishaaien en bouwde een diepe band met deze prachtige dieren op.

Waar ik kon, hielp ik met identificatie, tellingen, en onderwijsactiviteiten voor toeristen en lokale kinderen. Terug in Nederland besloot ik een studie te beginnen als natuurbeschermer en me verder te verdiepen in onze oceanen. Ik bedacht me dat ik nog zo weinig weet over de mysterieuze, modderbruine zee van ons eigen mooie land en wat daar vandaag de dag allemaal gebeurt. Toen ARK Natuurontwikkeling en het Wereld Natuur Fonds me de mogelijkheid gaven om deel te nemen aan hun tweedaagse workshop over de haaien en roggen van de Noordzee wist ik wat me te doen stond!

Het doel van de haaien-en-roggenworkshop was om kennis te delen, actuele initiatieven te verkennen en huidige problemen betreffende de herintroductie van haaien en roggen te identificeren.

Ondergewaardeerd

Een probleem voor de bescherming van de Noordzee is dat de ‘grote emmer van bruin troebel water’ in eerste instantie niet overkomt als een idyllische hotspot van biodiversiteit. Men denkt veelal dat er wat krabben en kleine bruine vissen in leven, vooral niets enerverends. Maar tijdens de workshop werd ons een schilderij getoond van een Nederlandse vis-marktkraam in 1620 en beelden van visserijpraktijken in de vorige eeuw. Daarop was te zien dat de Noordzee van oudsher tjokvol zat met grote spannende vissoorten als blauwvintonijn, makreel, paling en ook majestueuze roggen- en haaiensoorten zoals de vleet en de zee-engel, die beiden bijna drie meter groot worden.
Grote vissoorten zijn erg belangrijk voor het functioneren van een gezond ecosysteem omdat zij de hoeveelheden en relaties tussen andere dieren in het gebied in balans houden. Sommige van deze dieren zijn nu verdwenen of ernstig bedreigd in de Noordzee. Dit komt voornamelijk door overbevissing. Als de verscheidenheid van indrukwekkende diersoorten in de Noordzee beter bekend zou zijn, zouden waarschijnlijk meer mensen zich interesseren in het behoud van een gezonde Noordzee.

Kweek en herintroductie

In samenwerking met een aantal partners heeft WWF stekelroggen opgekweekt in aquaria en uitgezet in de Oosterschelde. Met zenders wordt gevolgd of deze dieren overleven en zich verspreiden. Een groot deel van de uitgezette populatie maakt het goed! Nu kan worden nagedacht over de kweek en uitzet van bedreigde diersoorten zoals de grootste rog in de Noordzee, de vleet. Als aquariumhouder zie ik altijd blij toe dat sommige dieren zich gemakkelijk voortplanten in gevangenschap. Ik ben dan ook groot voorstander van deze verfrissende aanpak van natuurontwikkeling. Interessant was dat er onder de deelnemers van de workshop, bijna allemaal ervaren professionals, veel discussie was over de (on)mogelijkheden van deze aanpak.

In elk geval is er door het kweekproject van WWF een schat aan informatie verzameld over de roggen en heeft veelvuldige media-aandacht ertoe geleid dat meer mensen zich om de Noordzee en het lot van haar haaien en roggen zijn gaan bekommeren.

Publieke aquaria

Door roggen en haaien een podium te geven in publieke aquaria en dierentuinen kan het draagvlak groeien om ze te beschermen en te herintroduceren in de Noordzee. Daarnaast is er in dierentuinen nog terrein te winnen wat betreft natuurbescherming. Er wordt steeds meer gefocust op fokprogramma’s van dieren zodat ze niet uit het wild gehaald hoeven worden. Dit is natuurlijk fantastisch. Nu is nog maar een kwart van de Europese dierentuinen betrokken bij conservatieprojecten in de natuur zelf. Het zou wat mij betreft vanzelfsprekend moeten zijn dat alle dierentuinen actief hun steentje bijdragen aan conservatie!

Ik sprak tijdens de workshop met een aantal curators van publieke aquaria, en tot mijn verbazing vertelden sommigen dat ze niet weten waar de dieren in hun aquaria in het wild gevangen zijn. Je wilt het als curator van een dierentuin toch niet op je geweten hebben dat de dieren in jouw aquarium gevangen zijn op een onverantwoorde manier, of van een plek komen waar de soort bedreigd is? Ik zou er zelf gedurende mijn studie graag onderzoek naar doen wat hiervoor oplossingen kunnen zijn.

Samenwerken

Wat in deze workshop prominent naar boven kwam was het creëren van draagvlak voor natuurbescherming en concrete herintroductieplannen van haaien- en roggensoorten. Het belangrijkste is dat alle betrokken partijen samenwerken om gezonde zeeën te waarborgen voor de natuur en voor de mens. De kennis en kunde van verschillende disciplines kan tot verrassende perspectieven leiden voor een mooie, blauwe toekomst. Laten we ons herinneren dat we allemaal even sterk afhankelijk zijn van gezonde zeeën en een gezonde Aarde voor ons voortbestaan!

Jordon Gijsbers, student Nature Management & Conservation aan Wageningen University & Research

MEER INFORMATIE OVER DE HAAIEN-EN-ROGGENWORKSHOP VIND JE HIER. 

BLOGS LEZEN VAN ANDERE STUDENTEN? KLIK HIER.